Menu Główne:

Pomoc Psychologa Klinicznego | Terapia Psychologiczna | Problemy Seksualne


Przejdź do zawartości

Psychoterapia Indywidualna

Pomoc Psychologiczna

Psychoterapia powstała oryginalnie jako integralna część psychoanalizy, ale współcześnie została zaadaptowana i rozwijana także przez inne gałęzie psychologii, takie jak psychologia postaci i psychologia poznawcza.

W obecnym rozumieniu medycznym należy jednak podzielić to, co popularnie nazywa się psychoterapią, na dwie istotnie różniące się od siebie dziedziny – psychoterapię i pomoc psychospołeczną. Psychoterapia sensu stricto jest metodą z wyboru (czyli posiadająca największa i udowodnioną skuteczność[potrzebne źródło]) w leczeniu zaburzeń nerwicowych (obecnie klasyfikowanych jako zaburzenia lękowe) i zaburzeń osobowości. Pomoc psychospołeczna jest to "pomaganie" – tam gdzie nie ma zdefiniowanej (wg ICD-10 i DSM-IV) choroby ani zaburzenia, ale jednak pacjent potrzebuje czyjejś pomocy. Psychoterapię wg prawa mogą prowadzić wyłącznie osoby o odpowiednich kwalifikacjach, a pomoc psychospołeczną praktycznie wszyscy którzy się do tego poczuwają – największą oczywiście rolę grają tu psycholodzy, socjoterapeuci, pedagodzy, niewykwalifikowani w psychoterapii lekarze etc.

Cele psychoterapii ukierunkowane są zwykle na zmiany zachowań i postaw pacjenta, jak też na rozwój jego kompetencji emocjonalnych, np. na podniesienie poziomu samokontroli, radzenie sobie z lękami oraz stresem, podniesienie samooceny, poprawę zdolności tworzenia więzi, współpracy i komunikowania się z otoczeniem, czy też na poprawę własnej motywacji do działania.

Istnieje pięć głównych kategorii nurtów teoretycznych związanych z psychoterapią:

  • Podejście psychoanalityczne
  • Podejście behawioralno-poznawcze
  • Podejście humanistyczno-egzystencjalne
  • Podejście systemowe
  • Inne szkoły (m. in. psychoterapia Ericksonowska)
  • Nurty w psychoterapii


Psychoterapia ortodoksyjna (Psychoanaliza) – twórca Zygmunt Freud Wyjaśnia mechanizmy powstawania zaburzeń neurotycznych. Odwołuje się do nieświadomych konfliktów wewnętrznych między istancjami psychicznymi id, ego, superego, uruchamiających mechanizmy obronne. Trzy główne cele terapii:

  • pełne, nieselektywne usuwanie przeniesień wyłącznie przez ich interpretowanie
  • możliwie szerokie uświadamianie nieświadomych myśli i emocji
  • usuwanie mechanizmów obronnych wyłącznie poprzez ich interpretowanie


Psychoterapie wywodzące się z psychoanalizy Teoria relacji z obiektami Główni twórcy: M. Erickson, H. Kohut, O.F. Kernberg, A. Spitz, M. Klein, D.W. Winnicot i M. Mahler.
Cele terapii:


  • Analizowanie wolnych skojarzeń
  • Badanie nieświadomości i przeniesienia

/I co najważniejsze w tej terapii – właściwa relacja pacjenta z terapeutą polegająca na wzajemnej empatii (dobre emocjonalne relacje dają pacjentowi możliwości emocjonalnego doświadczania korekcyjnego i dzięki temu zmiany reakcji i emocji na bardziej prawidłowe)/.

Neopsychoanaliza Twórcy: C. Thompson, K. Horney, H.S. Sulivan, C.G. Jung Carl Gustav Jung w nieświadomej sferze pacjenta odkrył motywy i symbole. Do zbiorowej nieświadomości zaliczył tzw. archetypy, czyli wzorce psychiczne – najstarsze i powszechne doświadczenia ludzkości. Cele terapii:

  • badanie i uświadamianie przez pacjenta symboli, zwłaszcza symboli zbiorowych – typowych dla całej kultury ludzkiej
  • dotarcie do nieświadomości poprzez analizę symboli występujących w marzeniach sennych I fantazjach pacjenta
  • doprowadzenie pacjenta do wykorzystania własnej nieświadomej mądrości.


Podejście behawioralno-poznawcze Terapia behawioralna Główni reprezentanci: J. Wolpe, A. Bandura, H. J. Eysenck W terapii tej objawy psychopatologiczne pacjenta traktuje się jako nieprzystosowawcze – jako zachowania nabyte w procesie uczenia się. Zachowania te i zachowania przystosowawcze kształtują się poprzez mechanizm warunkowania klasycznego, instrumentalnego, lub modelowania. Cele terapii: Psychoterapeuta na podstawie wywiadu z pacjentem i jego bliskimi, jak też opierając się na wynikach badań (np. w formie testów lub eksperymentów klinicznych), identyfikuje sposób kształtowania się nieprzystosowawczego nawyku oraz powstające sekwencje: „bodziec – nawyk dezadaptacyjny”

  • wyjaśnia pacjentowi mechanizmy powstawania jego nieprawidłowych nawyków
  • proponuje określone procedury terapeutyczne i wyjaśnia mechanizm ich działania
  • psychoterapeuta wraz z pacjentem ustala kontakt terapeutyczny w tym zwłaszcza cel terapii


Terapia poznawcza Główni reprezentanci: A. T. Beck, A. Ellis Zaburzenia powstają w rezultacie procesu uczenia się. Niewłaściwy sposób percepcji i interpretacji zdarzeń przez pacjenta doprowadza do powstania jego dezadaptacyjnych zachowań. Cele terapii:

  • nastawiona jest na usuwanie zaburzeń myślenia, uczy rozpoznawania dysfunkcjonalnego sposobu myślenia i jego eliminowania
  • uczy pacjenta identyfikować schematy poznawcze, tkwiące u podstaw irracjonalnych myśli
  • psychoterapeuta informuje pacjenta, w jaki sposób dochodzi do zaburzeń emocjonalnych oraz występowania dysfunkcjonalnych zachowań
  • dowodzi, że między sytuacją zdarzeniami, w jakich pacjent uczestniczy a jego emocjami zachowaniami pośredniczy sposób interpretacji zdarzeń składających się na tę interpretację
  • psychoterapeuta zwraca pacjentowi uwagę na to, że stały, automatyczny sposób interpretacji zdarzeń powinien być traktowany wyłącznie jako hipoteza, którą trzeba weryfikować empirycznie


Terapie humanistyczno-egzystencjalne Główny reprezentant: C. Rogers Zaburzenia pacjenta powstają w dzieciństwie, gdy rodzice nie stwarzają mu dogodnych do rozwoju warunków wychowawczych. Przez to człowiek w życiu dorosłym może działać destruktywnie, nieefektywnie, przeżywać napięcia itp. Cele:

  • wytworzenie zaufania między terapeutą a pacjentem
  • stworzenie pacjentowi możliwości sprzyjającego rozwoju
  • wyzwolenie sił leczniczych tkwiących w pacjencie, aby mógł zrozumieć własny problem i wprowadzić konstruktywne zmiany w życie


Terapia Gestalt Główny twórca: twórca Perls, opierał się na założeniach, że wszystkie doświadczenia jednostki porządkowane są w pewne figury, całości, postaci. Terapia ma charakter niederektywny. Cele terapii:

  • stworzenie warunków do pełnego doświadczania siebie do poszerzenia świadomości, polegającego między innymi na doświadczaniu przeciwieństw. Co pozwala na dokonywanie odpowiednich w życiu wyborów, zgodnych z autentycznymi pragnieniami I przyczynia się także do nawiązywania z innymi ludźmi rzeczywistych kontaktów


Terapia egzystencjalna Twórca: R.D. Laing Cele terapii:

  • terapia ta zmierza do przewrócenia pacjentowi ontologicznej pewności, którą może on osiągnąć, jeśli będzie w stanie ujawnić własne „ja prawdziwe”. Odbywać się to może tylko w warunkach stwarzających poczucie bezpieczeństwa.
  • stworzenie kontaktu z pacjentem opartym na zrozumieniu pacjenta przy emocjonalnie pozytywnym ustosunkowaniu się psychoterapeuty
  • ujawnienie przez pacjenta „Ja prawdziwego” co prowadzi do identyfikacji uczuć I pragnień, odróżnienia ich od potrzeb innych ludzi, którzy pragnęli nimi zawładnąć, wchłonąć, pozbawić autonomii


Terapie systemowe Aby zrozumieć problemy pacjenta trzeba zwrócić uwagę na mechanizm sprzężeń zwrotnych, funkcjonujących w systemach społecznych, których pacjent jest członkiem. Szkoła komunikacyjna gł. przedstawiciel P. Wlatzlawik, J. H. Deawin, B.D Jackson, G. Bateson, J. Halley oraz L. Selwini-Pallazoli P. Wlatzlawik – każde ludzkie zachowanie traktowane jest jako komunikat, symptomy chorobowe też mogą być rozumiane jako niewerbalne komunikaty przekazywane w sposób nieintencjonalny. Cele:

  • obserwowanie patogennych wzorów komunikowania się w rodzinie
  • wprowadzenie nowych reguł komunikowania się w systemie rodzinnym
  • posługiwanie się językiem performatywnym, (co zachęca pacjenta do działania)
  • terapia dyrektywna


Pallazolli – szkoła Mediolańska

  • Źródeł zaburzeń upatrywał w specyficznie ukształtowanych danej rodzinie regułach określających transakcje komunikacyjne.

Cele:

  • wykrycie fundamentalnej reguły, według, której przebiega to oddziaływanie w rodzinie
  • zmiana tej reguły a także innych-pochodnych o zasady podstawowej
  • terapia dyrektywna krótkoterminowa- nastawiona na rozwiązywanie konkretnego problemu zgłaszanego aktualnie przez rodzinę
  • Gł. przedstawiciel Minuchin


Objaw chorobowy zgłaszającego się na terapię członka rodziny należy traktować jako przejaw dysfunkcjonalności całego systemu rodzinnego. Cele:

  • zmiana struktury rodziny, czyli pozycji, jaką zajmują poszczególni członkowie
  • wyznaczanie granic między podsystemami, gdy są one zbyt słabo wyznaczone, albo ich otwieranie, gdy są nazbyt sztywne.
  • terapeuta osiąga te cele włączając się w system rodzinny z pozycji lidera. Powstaje wówczas nowy system, stwarzający warunki, które pozwalają na przekształcenie systemu rodzinnego.


Inne szkoły psychoterapii

  • Psychoterapia ericksonowska
  • Neurolingwistyczne programowanie (Bandler i Gringer)
  • Bioenergetyka (Lowen)
  • Terapia zorientowana na proces (Arnold Mindell)


Gdy psychoterapeuta łączy w swoim podejściu teoretycznym kilka nurtów, mówi się o psychoterapii eklektycznej.

Psychoterapia jest często krytykowana przez zwolenników NLP i psychologów behawioralnych, jako metoda terapeutyczna, której skuteczności nie udało się dowieść statystycznie, co nie do końca jest prawdą – przykładem tego jest fakt refundowania przez niemieckie AOK psychoterapii dynamicznej jako metody leczniczej – żadna inna psychoterapia nie doczekała się takiego uznania. [potrzebne źródło]Psychoterapeuci bronią się jednak przed tymi zarzutami, twierdząc że cele i natura tej terapii uniemożliwia zbadanie jej efektów tego rodzaju metodami, gdyż nie istnieją obiektywne kryteria określające, co można uznać za jej sukces, który zawsze pozostaje subiektywną oceną osób poddających się terapii. Takie podejście do oceny powoli staje się jednak anachronizmem, głównie za sprawą coraz lepszych i skuteczniejszych metod badawczych, oceniających stan pacjenta.

Niektóre kierunki psychoterapeutyczne to: psychoanaliza, psychoterapia psychodynamiczna, terapia behawioralno-poznawcza, psychoterapia systemowa, psychoterapia Gestalt, psychoterapia ericksonowska, psychologia procesu, programowanie neurolingwistyczne (nlp), analiza transakcyjna, analiza egzystencjalna, logoterapia.

Źródło artykułu i prawa autorskie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Psychoterapia


Neuron | Pomoc Psychologiczna | Sytuacje Kryzysowe | Pomoc Psychologa | Prywatny Gabinet | Psycholog Kraków


Powrót do spisu treści | Powrót do głównego menu